Na początku jest krzyk. Musi upłynąć czas zanim pojawi głużenie. I znowu – musi upłynąć czas zanim pojawi się gaworzenie. Jeszcze – musi upłynąć czas zanim pojawi się słowo. Dalej – musi upłynąć czas zanim – słowa się połączą – pojawi się zdanie – sąsiad zrozumie, co mówi dziecko – słowa będą wypowiadane coraz wyraźniej.
Jako rodzice czekamy na pojawienie się pierwszych słów, a dziecko przygotowuje się do tej umiejętności najczęściej cały pierwszy rok życia. Z dumą i radością wysłuchujemy pierwszych zdań, do których stworzenia dziecko potrzebuje zazwyczaj kolejnego roku intensywnego rozwoju. Kształtowanie się mowy wymaga czasu, a co więcej odbywa się na postawie innych zdobywanych przez dziecko sprawności.
Co wspiera rozwój mowy?
- prawidłowy oddech – przez nos w dzień i w nocy
- jedzenie – różnorodnych konsystencji, faktur, architektur, smaków
- kontakt z człowiekiem – mowa kształtuje się w relacji, bliskości i na jej rzecz
- eksploracja otoczenia – poznawanie świata rozwija mowę, a mowa wpływa na poznawanie świata
Jak wspierać rozwój mowy?
- zachęcać do mówienia
- jeżeli nie rozumiesz, co dziecko chce powiedzieć, zachęć go, aby pokazało lub narysowało – komunikacja może odbywać się w różny sposób, a wzajemne zrozumienie jest bezcenne
- zadawać dziecku pytania, nie tylko odpowiadać na te postawione przez malucha
- redukować kontakt z mediami, także w postaci szumu medialnego w tle innych czynności
- zamienić zabawki interaktywne na uruchamiane siłą wyobraźni
- wymagać adekwatnie do wieku dziecka (3-latek ma dużo czasu, aby nauczyć się mówić „szafa” i „ryba”)
- zrezygnować z krytykowania dziecka za to, że mówi niewyraźnie
- okazywać swoje zainteresowanie tym, co dziecko mówi – dopytywaniem, ożywioną reakcją
Pośród wszystkich aspektów wpływających na rozwój mowy, radość z jej użycia ma ogromne znaczenie. Działa jak samonapędzający się mechanizm, w którym jedno słowo ciągnie drugie. Zauważ i powiedz dziecku głośno: „Lubię z Tobą rozmawiać”, „Jak ciekawie opowiadasz”, „Dobrze, że mi mówisz”. Mowa służy człowiekowi – i dużemu, i małemu.
Na prośbę Norlandia Przedszkola, tekst przygotowała logopeda, mgr Anna Ponikiewska z Przedszkola Integracyjnego Norlandia Kęty.