Logopedzi pracują w różnych miejscach. Możemy ich spotkać w przychodniach, szpitalach (na oddziałach noworodkowych, neurologicznych), w gabinetach ortodontycznych, w poradniach psychologiczno – pedagogicznych. Możemy korzystać z ich wsparcia w prywatnych gabinetach i w fundacjach.
Najwięcej logopedów pracuje w systemie oświaty: w przedszkolach i szkołach. Ich rola jest bardzo ważna, bo mogą zauważyć pewne trudności już na wczesnym etapie rozwoju.
Jednym z najważniejszych zadań logopedy w przedszkolu jest wykonywanie badań przesiewowych. Są to krótkie próby, które polegają na wychwyceniu nieprawidłowości w rozwoju mowy dziecka. Najczęściej w badaniach przesiewowych biorą udział wszystkie dzieci uczęszczające do przedszkola, których rodzice wyrazili zgodę na przeprowadzenie przez logopedę powyższych badań. Po badaniach przesiewowych logopeda decyduje, które dzieci wymagają regularnej terapii, które konsultacji specjalistycznych (np. laryngologicznych, ortodontycznych), a mowa których przedszkolaków rozwija się na danym etapie prawidłowo. Są też takie dzieci, których rodzice zapraszani są do rozmowy z logopedą i do wdrożenia pewnych zmian, które pozytywnie wpłyną na rozwój mowy, np. eliminacja smoczka czy butelki, ograniczenie kontaktu z wysokimi technologiami itd.
Rzetelnie przeprowadzone badania przesiewowe są dla opiekunów cenną informacją, czy rozwój mowy ich dzieci przebiega prawidłowo. Rodzic nie jest specjalistą, nie musi znać norm rozwojowych, nie musi wiedzieć, co może być na danym etapie niepokojące.
Terapeuci pracujący z dziećmi w wieku przedszkolnym mają bardzo dużo pracy. Coraz więcej dzieci potrzebuje wsparcia logopedy – coraz większa grupa przedszkolaków ma opóźniony rozwój mowy, co może być związane między innymi z obecnością wysokich technologii w życiu każdego człowieka. Logopedzi diagnozują coraz więcej wad wymowy, co związane może być z mniejszą ilością ruchu w życiu dzieci oraz z nieprawidłowymi nawykami żywieniowymi. Maluchy coraz mniej żują, gryzą. Kolejną grupą dzieci, które diagnozują i z którymi pracują logopedzi są osoby w spektrum autyzmu. Dzieci te rozwijają się w specyficzny sposób, maja trudności z komunikacją. Oczywiście u przedszkolaków spotykane są również inne trudności, np. mutyzm, zaburzenia miofunkcjonalne, jąkanie.
Wszystkie te trudności wymagają wsparcia logopedy i/lub innych specjalistów. W przypadku każdego z nich ważne jest, żeby dziecko otrzymało wsparcie najwcześniej jak to możliwe. Dobrze, żeby również rodzic czuł się zaopiekowany – wiedział, jak może wspomóc dziecko w trudnościach, na czym one polegają.
Praca logopedy z dziećmi w wieku przedszkolnym jest wymagająca – trzeba wykazać się kreatywnością, być otwartym na pomysły dziecka, podążać za nim, a jednocześnie mieć jasno określony plan terapii i go cierpliwie realizować. Jednocześnie jest to bardzo ważna funkcja. Wiek przedszkolny to czas intensywnego rozwoju dzieci – ruchowego, społecznego, emocjonalnego, rozwoju mowy. Dziecko poza zabawą zdobywa bardzo dużo nowych umiejętności, z których będzie korzystało w przyszłości. To też czas przygotowania do czytania i pisania – przedszkolak ćwiczy dużą i małą motorykę, analizę i syntezę sylabową, potem głoskową.
Ważną rolą logopedy w edukacji przedszkolnej jest też współpraca z nauczycielami, obserwacja dziecka w środowisku przedszkolnym, tego jak komunikuje się z dorosłymi i dziećmi. Logopeda może też zaobserwować, jak dziecko śpi podczas drzemki, czy chrapie, czy ma otwartą buzię podczas snu. Wartościowa jest też obserwacja przedszkolaków podczas posiłków, może ona dostarczyć logopedzie cennych informacji o funkcjonowaniu aparatu artykulacyjnego.
Niestety, bardzo duża liczba dzieci potrzebuje terapii logopedycznej i bywa tak, że zajęcia w przedszkolu prowadzone są w grupach lub są nieregularne, trwają zbyt krótko. Warto pytać o to, jak wyglądają zajęcia logopedyczne w placówce, czy są wystarczające czy może dziecko potrzebuje indywidualnej terapii poza przedszkolem.
Zachęcam do wspierania rozwoju mowy dzieci w wieku przedszkolnym, to jest dobry czas na poprawę mowy i komunikacji.
Na prośbę Norlandia Przedszkola, tekst przygotowała neurologopeda – Małgorzata Barczuk – właścicielka Logopeda w bliskości.