Nabywanie języka przez dziecko to naturalny, stopniowy proces, w którym dziecko uczy się rozumieć i używać języka, aby komunikować się z otoczeniem. Jest to część ogólnego rozwoju dziecka i zachodzi spontanicznie – bez formalnej nauki – gdy dziecko ma wystarczający kontakt z językiem.
Co obejmuje proces nabywania języka?
1. Rozumienie języka (percepcja językowa):
– Zaczyna się wcześniej niż mówienie – dziecko najpierw rozumie, co się do niego mówi.
– Już niemowlę reaguje na ton głosu, mimikę i znane słowa.
2. Produkcja językowa (mówienie):
– Gaworzenie (od ok. 6. miesiąca) → pierwsze słowa (ok. 1. roku) → proste zdania (2.–3. rok życia) → złożone wypowiedzi (od 4. roku życia).
3. Opanowanie systemu językowego:
– Dziecko uczy się słownictwa, gramatyki, intonacji, kolejności słów – intuicyjnie, przez naśladowanie i kontakt z otoczeniem.
A o to kilka wskazówek dla rodziców – jak wpierać dzieci w nabywaniu kompetencji językowych.
1. Mów do dziecka często i naturalnie:
– Mów do dziecka od pierwszych dni życia. Nawet niemowlę rozpoznaje rytm i melodię mowy – mów do niego w spokojny i wyraźny sposób.
– Opisuj, co robisz: „Teraz kroję jabłko. Jabłko jest czerwone.”
– Unikaj tzw. „dziecięcego języka” – czyli nie „spieszczaj” wyrazów. Mów poprawnie, pełnymi zdaniami.
2. Codzienne czytaj dziecku:
– Czytanie książek rozwija słownictwo, rozumienie struktur językowych i wyobraźnię.
– Wybieraj książki dostosowane do wieku dziecka.
– Zachęcaj do rozmowy o treści książek: „Co myślisz o tej postaci?”, „Dlaczego to się wydarzyło?”
3. Bawcie się językiem:
– Rymowanki, wyliczanki, zabawy paluszkowe, piosenki i zgadywanki rozwijają słuch fonemowy (zdolność nabywania głosek języka polskiego) i pamięć.
– Wymyślajcie śmieszne słowa, twórzcie rymowane zdania.
4. Ogranicz czas przed ekranem:
– Unikaj długiego czasu spędzanego przed telewizorem lub tabletem, zwłaszcza biernego oglądania. Dzieci do 2 lat w ogóle nie powinny spędzać czas przed ekranem.
– Uważaj też na włączony telewizor w tle. Włączony telewizor w tle podczas innych aktywności dziecka nie pozwala mu usłyszeć innych dźwięków z otoczenia. Zakłóca je. Wyłącz go ! Wtedy dziecko na pewno usłyszy komunikaty, które do niego kierujesz.
– Ograniczony czas przed ekranem wpływa również na sprawność ruchową dziecka. Dziecko podejmuje ją częściej. A sprawność całego organizmu wpływa na ruch narządów artykulacyjnych.
– Także ograniczony czas dziecka przed ekranem wpływa na zabawę samodzielną, która rozwija język dziecka, kreatywność, wyobraźnię oraz wzmacnia koncentrację.
5. Daj dziecku być samodzielnym:
– Rozwój motoryki małej, czyli sprawność rączek ściśle łączy się ze sprawnością motoryki narządów artykulacyjnych.
6. Modeluj poprawną wypowiedź:
– Nie mów: „Źle powiedziałeś!”, tylko powtórz poprawnie to, co dziecko powiedziało:
- Dziecko: „To piesy.”
- Rodzic: „Tak, to są psy.”
7. Zachęcaj do kontaktów z rówieśnikami:
– Zabawa z innymi dziećmi stymuluje język w naturalnych sytuacjach społecznych.
8. Obserwuj rozwój i reaguj wcześnie:
– Jeśli dziecko:
- nie gaworzy do 10 miesiąca życia,
- nie mówi pierwszych słów po 1 roku życia,
- nie buduje zdań po 2 roku życia,
TO WARTO SKOSULTOWAĆ TO Z LOGOPEDĄ 🙂
Art. przygotowała pani neurologopeda mgr Daria Kozłowska z Przedszkola i Żłóbka Norlandia Kamionka oraz Przedszkola i Żłóbka Norlandia Przykop w Brodnicy.